Günümüzde şeker hastalığı (diyabet) hem Türkiye’de hem dünyada hızla artan en önemli sağlık problemlerinden biridir. Kilo artışı, hareketsiz yaşam, ileri yaş nüfusu ve beslenme alışkanlıkları nedeniyle birçok hastada tip 2 diyabet tanısı konulmaktadır. Bu nedenle diyabetli hastaların sık sorduğu kritik bir soru vardır:
“Şeker hastasıyım, ameliyat olabilir miyim?”
Kısa cevap:
Evet. Şeker hastalığı ameliyata engel değildir; ancak ameliyat öncesi kan şekeri iyi ayarlanmalıdır.
Diyabet Ameliyatı Engellemez — Kontrolsüz Diyabet Engeller
Diyabetli hastalarda ameliyatın yapılamamasının sebebi diyabetin kendisi değil, kontrolsüz seyridir.
Bihaber İçerik
Kontrolsüz diyabet ne demektir?
- Açlık şekeri: 200 mg/dl ve üzeri
- HbA1c: %8.5 ve üzeri
- Dalağında, böbreğinde veya kalpte diyabete bağlı organ hasarı gelişmiş olması
Bu durumlarda ameliyat riskleri artar.
Şeker Hastalığının Ameliyat Risklerini Artırdığı Durumlar
Diyabet, özellikle kontrolsüzse şu riskleri artırabilir:
- Enfeksiyon riski
Yüksek kan şekeri:
- Yara iyileşmesini geciktirir
- Enfeksiyon ihtimalini artırır
- Omurga cerrahisinde derin enfeksiyon riskini yükseltir
- Yara iyileşmesinin gecikmesi
Diyabetli hastalarda cilt altı dokular daha hassastır. Kontrollü örneklerde sorun olmaz.
- Kanama–pıhtılaşma dengesinde değişiklik
Özellikle uzun yıllardır diyabeti olan hastalarda damar sağlığı etkilenmiş olabilir.
- Böbrek fonksiyon bozukluğu
Diyabet böbrekleri etkilediyse ameliyat öncesi ekstra dikkat gerekir.
Peki Diyabetli Hastalar Hangi Nöroşirürji Ameliyatlarını Olabilir?
Aşağıdaki durumlarda diyabet ameliyat kararını engellemez:
- Beyin tümörü acil bası yapıyorsa
- Bilinç bozukluğu
- Felç bulguları
- Artmış kafa içi basıncı
Bu durumda şeker ne olursa olsun ameliyat acildir.
- Bel fıtığı bacakta güç kaybı yapıyorsa
- Ayağı yukarı kaldıramama
- Düşük ayak gelişmesi
- Kas gücünün hızla azalması
Bu durumda gecikmek sinirde geri dönüşü olmayan hasara yol açabilir.
Güç kaybı olan hastalarda bel fıtığı ameliyatı geciktirilmemelidir.
- Kanal darlığı yürüme mesafesini belirgin şekilde kısaltmışsa
İleri yaş + diyabet + kanal darlığı çok sık bir kombinasyondur.
Bu hastalar ameliyattan çok fayda görür.
- Hidrosefali, beyin kanaması, tümör veya kırık gibi acil durumlar
Bu tür tablolar diyabetten daha önemlidir ve ameliyat geciktirilmez.
İlginizi çekebilir: Bel Fıtığı Ameliyatı Sonrası Nüks: Neden Olur, Nelere Dikkat Edilmeli?
Diyabet Hastaları Hangi Ameliyatları Olabilir?
Diyabet, doğru şekilde kontrol altına alındığında hastalar pek çok cerrahi işlemi güvenle olabilir. Burada önemli olan kan şekeri düzeni, enfeksiyon riski ve ameliyat sonrası iyileşme sürecinin yakından takip edilmesidir.
Aşağıda diyabet hastalarının olabileceği ameliyatlar, branşlara göre genişletilmiş şekilde sıralanmıştır:
- Beyin ve Omurga Cerrahisi (Nöroşirürji)
- Bel fıtığı ameliyatı (mikrocerrahi, endoskopik)
- Boyun fıtığı ameliyatı
- Kanal daralması (spinal stenoz) ameliyatı
- Omurga kırığı ameliyatı, vida–plak stabilizasyonu
- Beyin tümörü ameliyatları
- Hidrosefali şant ve endoskopik üçüncü ventrikülostomi
- Kalp-Damar Cerrahisi
- Bypass ameliyatları
- Periferik damar cerrahileri
- Varis, damar tıkanıklığı müdahaleleri
- Göğüs Cerrahisi
- Akciğer kitle ameliyatları
- Torakoskopik (kapalı) akciğer cerrahileri
- Kadın-Doğum Ameliyatları
- Sezaryen
- Myomektomi, histerektomi
- Over kist operasyonları
- Genel Cerrahi Ameliyatları
Diyabetli hastalar kan şekeri kontrolü sağlandığında çoğu genel cerrahi işlemi güvenle olabilir:
- Safra kesesi ameliyatı (laparoskopik kolesistektomi)
- Apandisit ameliyatı
- Fıtık ameliyatları
- Tiroid cerrahisi
- Mide–bağırsak sistemine yönelik ameliyatlar
- Hemoroid, fissür gibi anorektal cerrahiler
Not: Diyabetli hastalarda enfeksiyon riski yüksek olduğu için ameliyat öncesi glikoz kontrolü kritik önem taşır.
- Ortopedi ve Travmatoloji Ameliyatları
Diyabet hastaları ortopedik operasyonları da olabilir; önemli olan yara iyileşmesinin dikkatle takip edilmesidir:
- Diz ve kalça protez ameliyatları
- Menisküs, ön çapraz bağ ameliyatı
- Kırık ameliyatları
- Omuz artroskopisi
- Ayak ve el cerrahisi (özellikle diyabetik ayakta daha sık takip gerekir)
- Üroloji Ameliyatları
- Böbrek taşı ameliyatları
- Prostat cerrahisi (TUR-P dahil)
- Mesane ve böbrek tümör operasyonları
- KBB Ameliyatları
- Burun tıkanıklığı, deviasyon ameliyatları
- Geniz eti, bademcik ameliyatları
- Kulak cerrahileri
Diyabetik Hastalar Ameliyat İçin Nasıl Hazırlanır?
Diyabetli hastaların ameliyat öncesi mutlaka bir planlama yapılır.
- Kan şekeri kontrol altına alınır
Hedef değer:
- Açlık şekeri: 100–180 mg/dl
- HbA1c: %7–8 arası
- Endokrinoloji veya dahiliye konsültasyonu
İnsülin ya da ilaç ayarlaması yapılır.
- Ameliyat sabahı kan şekeri ölçümü
Değer yüksekse ameliyat başlamadan kontrol edilir.
- Gerekirse ameliyat sonrası insülin desteği
Stres hormonları kan şekerini artırdığı için geçici insülin gerekebilir.
Mikrocerrahi Tekniklerde Diyabetli Hastalar İçin Avantaj
Omurga ve beyin cerrahisinde özellikle bel fıtığı ameliyatı, boyun fıtığı ameliyatı, beyin tümörü ameliyatının öncülük ettiği mikrocerrahi teknikleri:
- Daha az doku travması
- Daha az kanama
- Daha küçük kesi
- Daha hızlı iyileşme
sağladığından, diyabetli hastalarda komplikasyon riskini belirgin şekilde azaltır.
Sonuç: Şeker Hastalığı Ameliyata Engel Değildir — Yeter ki Kontrol Altında Olsun
Diyabetli hastalar doğru hazırlıkla birçok ameliyat güvenle olabilir.
Acil durumlar (beyin tümörü, beyin kanaması, güç kaybı) yaş tanımadan ameliyat gerektirir.
Kontrol altında diyabet, ameliyata engel değildir; sadece planlama gerektirir.
Sağlık ve Psikoloji Editörü
Leyla Amir, Bihaber.tr’nin sağlık ve psikoloji editörü olarak, sağlık alanındaki yenilikleri ve psikolojik iyi oluş konularını derinlemesine inceleyen bir uzmandır. Tıp ve psikoloji alanındaki geniş bilgi birikimiyle, Leyla, okuyuculara sağlıklı yaşam, zihinsel sağlık ve kişisel gelişim üzerine kapsamlı ve bilgi dolu içerikler sunar. Leyla’nın bilimsel yaklaşımı ve etkili iletişim tarzı, Bihaber.tr’yi sağlık ve psikoloji haberlerinde güvenilir bir kaynak haline getirir.
