Narsisizm, kişinin kendine aşırı hayran olması, başkalarını küçümseyerek kendini üstün görmesi anlamına gelir. Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, narsistik kişilik bozukluğunu tanımlarken mitolojik bir figür olan Narcissus’tan esinlenildiğini belirtir. Narcissus, yakışıklı bir genç olarak suya bakarken kendi yansımasına hayran kalır ve sonunda bu hayranlığı nedeniyle ölür. Narsisizm terimi bu efsaneden doğmuş ve kişinin aşırı özseverliği ile özdeşleşmiştir. Ancak Tarhan, narsisizmin sadece özseverlik değil, başkalarına empati duyamama gibi daha derin sorunlarla da ilgili olduğunu vurgular.
Narsistik kişiler, başarılarını ve yeteneklerini sürekli abartarak anlatır. Onlar için övgü, bir besin kaynağı gibidir; bu yüzden eleştirildiklerinde bunu kişisel bir saldırı olarak algılar ve eleştireni düşman olarak görürler. Özellikle dış görünüş ve sosyal statüye büyük önem verirler ve nadir bulunan nesnelere sahip olmak gibi sembollerle kendilerini özel hissetmeye çalışırlar.
Bihaber İçerik
Narsisizm ve Liderlik: Egonun Tatmini
Prof. Dr. Tarhan, narsisistik bireylerin liderlikte de kendilerini gösterdiğini belirtir. Bu tür kişiler liderlik rollerini sadece egolarını tatmin etmek için kullanırlar. Eğer liderlik bir ideali ya da büyük bir amacı gerçekleştirmek için yapılıyorsa bu olumlu bir liderliktir; ancak narsistik liderler, kendilerini öne çıkararak ve alkışlarla beslenerek liderlik eder. Aynı zamanda bu tür liderler, itaat edenlere ayrıcalık tanır, fakat itaat etmeyenleri dışlayarak kontrol altına almak için çaba gösterirler.
Erkek ve Kadın Narsisizmi: Farklı Tezahürler
Tarhan’a göre, erkeklerde ve kadınlarda narsisizmin dışavurum şekilleri farklıdır. Erkeklerde narsisizm genellikle ekonomik güç ve fiziksel üstünlükle bağlantılıdır. Güçlerini bu şekilde göstererek tatmin sağlarlar. Kadınlarda ise narsisizm daha çok fiziksel görünüm üzerine odaklanır. Kadınlar, dış görünüşlerine aşırı önem vererek ve sergileyici davranışlarla çevrelerinden aldıkları övgüyle narsistik tatmin yaşarlar. Erkekler güç gösterisi yaparken, kadınlar görünüm yoluyla bu tatmini sağlar.
Narsistik Kişilik Bozukluğu: İlişkileri ve Sosyal Yaşamı Etkileyen Bir Sorun
Narsistik bireyler genellikle sosyal ilişkilerde sorun yaşarlar. Empati yoksunu oldukları için başkalarının duygularını anlamakta zorlanırlar ve manipülatif davranışlar sergileyebilirler. Kısa vadede insanları etkileyip güven kazanabilirler, ancak uzun vadede bu güveni kaybederler. Özellikle itaat etmeyenlere karşı küçümseyici davranır ve onları aşağılayarak yok etmeye çalışırlar.
Çocuklukta Başlayan Narsisizm
Narsisizm, çocukluk döneminde ortaya çıkan doğal bir dürtüdür. Çocuklar, başlangıçta kendilerini dünyanın merkezi olarak görürler, ancak zamanla bu algı genişler ve başkalarına sevgi yatırımı yapmaya başlarlar. Bu gelişim süreci sağlıklı bir şekilde tamamlanmazsa narsistik kişilik bozukluğu ortaya çıkabilir. Freud, narsisizmin daha ileri aşamalarında bireyin iç dünyasına kapanarak dış dünyaya ilgisini kaybettiğini belirtir.
Narsisizmin Yönetimi: İyi ve Kötü Yollar
Narsistik eğilimleri kontrol altında tutmak mümkündür. Kişi, benlik algısı ve benlik değeri arasındaki dengeyi sağladığında narsisizmini yönetebilir. Benlik algısı aşırı yüksek olan kişiler, kendilerini olduğundan daha üstün görmeye başlar. Bu durum “narsistik makas” olarak adlandırılan bir fark yaratır. Ancak kişi öz eleştiri yapabiliyor ve narsistik dürtülerini kontrol edebiliyorsa sağlıklı bir benlik algısına sahip olabilir.
Toplumun Narsisizme Yaklaşımı ve Eğitim
Günümüzde kapitalist sistemin narsisizmi beslediğine dikkat çeken Tarhan, bireylerin sınırsız üretim ve tüketim döngüsüne kapıldığını ifade eder. Batı dünyasında narsisizmle mücadele etmek için mindfulness gibi eğitimlerin okullarda yer aldığını ve bu sürecin ilkokuldan itibaren başlaması gerektiğini savunur. Çocuklara öz disiplin ve bencillikten uzaklaşma öğretilmelidir.
Sonuç olarak, narsisizm her insanda belirli bir seviyede bulunabilir, ancak önemli olan bu eğilimleri kontrol altında tutarak sağlıklı ilişkiler kurabilmektir. Narsisizm bir enerji kaynağıdır; doğru yönetildiğinde insanı başarıya götürebilir, ancak kontrolsüz bırakıldığında hem kişiyi hem de çevresini tahrip edebilir.
Zeynep Türkmen – Sağlık ve Yaşam Editörü
Zeynep Türkmen, Bihaber.tr’nin sağlık ve yaşam editörü olarak, sağlık sektöründeki en son gelişmeleri ve yaşam tarzı trendlerini okuyucularına sunar. Sağlık alanında geniş bir bilgi birikimine sahip olan Zeynep, medikal araştırmalar, beslenme, fitness ve zihinsel sağlık konularında güvenilir içerikler üretir. Zeynep’in titiz araştırma yöntemleri ve güncel bilgileri anlaşılır bir dille sunma becerisi, Bihaber.tr’yi sağlık ve yaşam konularında başvurulan bir kaynak haline getirir.
