İleri yaş, tek başına ameliyat için bir engel değildir. Özellikle beyin, omurga ve sinir sistemi hastalıklarında, cerrahi karar yaşa göre değil; hastalığın aciliyeti, nörolojik bulgular, hastanın genel sağlık durumu ve hayat kalitesi göz önünde bulundurularak verilir.
Doğru planlama ve modern cerrahi tekniklerle 70–80 yaş üzerinde birçok hastaya güvenle ameliyat yapılabilmektedir.
Peki hangi durumlarda ileri yaşta ameliyat kaçınılmaz hâle gelir?
- Beyin Tümörü Acil Durumsa Yaş Engel Değildir
Bazı beyin tümörleri hızlı büyür veya ciddi kafa içi basıncı artışına yol açar.
Aşağıdaki durumlarda ileri yaş bile olsa ameliyat acil yapılır:
- Şiddetli baş ağrısı
- Kusma
- Bilinç bulanıklığı
- Görme kaybı
- Felç bulguları
- Tümörün beyin sapına veya hayati merkezlere bası yapması
Bu tür acil tablolarsa beyin tümörü ameliyatı yapılmadığı taktirde hayati risk taşır. Bu nedenle ileri yaş ameliyata engel değildir, aksine zaman kaybetmeden müdahale etmek gerekir.
- Bel Fıtığı Güç Kaybı Yapıyorsa Ameliyat Şarttır
İleri yaşta bel fıtığı sık görülür. Her fıtık ameliyat gerektirmez ancak:
Bacakta güç kaybı varsa ameliyat geciktirilmez.
- Ayağı yukarı kaldıramama
- Düşük ayak gelişmesi
- Merdiven çıkamama
- Parmak ucunda/topukta yürüyememe
gibi bulgular sinir kökünde ciddi bası olduğunu gösterir.
Bu durumda zaman çok değerlidir. Sinirde kalıcı hasar oluşmadan cerrahiyle fıtığın temizlenmesi gerekir. Modern mikrocerrahi tekniklerde ileri yaşta bile ameliyat güvenle yapılabilir.
- Kanal Darlığı Yürüme Mesafesini Kısaltıyorsa
İleri yaş hastalarda en sık görülen sorunlardan biri lomber spinal stenoz (kanal darlığı)’dır.
Aşağıdaki durumlarda cerrahi gerekebilir:
- 50–100 metre yürüdükten sonra bacaklarda ağrı/yanma
- Durup dinlenme ihtiyacı
- Bacaklarda uyuşma ve karıncalanma
- Günlük yaşamın belirgin şekilde kısıtlanması
Bu tablo nörojenik kladikasyon olarak bilinir ve ilerleyici olabilir. Doğru cerrahi tekniklerle 70–80 yaş üzeri hastalarda bile başarılı sonuçlar alınır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Şeker Hastalığı Olanlar Ameliyat Olabilir mi? Diyabette Cerrahi Kararının Altın Kuralları
- Omurga Kırıkları ve Kaymalarında Cerrahi Gerekebilir
Osteoporoza bağlı kırıklar ileri yaşta sık görülebilir. Bazı kırıklar sadece ağrıya neden olurken, bazıları sinir basısı oluşturabilir.
Cerrahi şu durumlarda gündeme gelir:
- Omurga çökme kırığıyla birlikte şiddetli ağrı
- Kifoplasti/vertebroplasti gerektiren kırıklar
- Kırığın sinire bası yapması
- Bel kayması ve instabilite
Bu ameliyatlar kısa sürede toparlama sağlayan, yaşlı hastalara uygun tekniklerle yapılabilir.
- Hidrosefali ve Akut Beyin Kanamalarında Yaş Beklemeye Engel Değildir
Normal basınçlı hidrosefali (NBH) veya beyin kanamalarında cerrahi acil yapılabilir.
- Şant ameliyatı
- Kan boşaltılması
- Bası yapan hematomların alınması
gibi işlemler ileri yaşta da hayat kurtarıcıdır.
Sonuç: İleri Yaş Ameliyat İçin Kesin Engel Değildir
Günümüzde anestezi teknikleri, yoğun bakım olanakları ve mikrocerrahi yöntemlerin gelişmesi sayesinde ileri yaşta birçok ameliyat son derece güvenli şekilde yapılabilmektedir.
Ameliyat yapılması gereken durumlar:
• Beyin tümörü bası yapıyorsa beyin tümörü ameliyatı kaçınılmazdır.
• Bel fıtığı bacakta güç kaybına yol açıyorsa bel fıtığı ameliyatı yapılmalıdır.
• Kanal darlığı yürüyüşü belirgin şekilde bozuyorsa kanal darlığı ameliyatı gerekebilir.
• Omurga kırığı sinire bası yapıyorsa omurga kırığı ameliyatı aciliyet taşır.
• Beyin kanaması veya hidrosefali hayatı tehdit ediyorsa beyin ameliyatı zorunlu hale gelir.
Yaş sadece bir sayıdan ibarettir; asıl önemli olan hastalığın şiddeti, nörolojik bulgular, eşlik eden hastalıklar ve genel sağlık durumudur. Bu nedenle ameliyat kararı mutlaka kişi bazlı, yani hastanın tüm tıbbi özelliklerini tek tek değerlendirerek verilmelidir.
Zeynep Türkmen – Sağlık ve Yaşam Editörü
Zeynep Türkmen, Bihaber.tr’nin sağlık ve yaşam editörü olarak, sağlık sektöründeki en son gelişmeleri ve yaşam tarzı trendlerini okuyucularına sunar. Sağlık alanında geniş bir bilgi birikimine sahip olan Zeynep, medikal araştırmalar, beslenme, fitness ve zihinsel sağlık konularında güvenilir içerikler üretir. Zeynep’in titiz araştırma yöntemleri ve güncel bilgileri anlaşılır bir dille sunma becerisi, Bihaber.tr’yi sağlık ve yaşam konularında başvurulan bir kaynak haline getirir.
