Düğün sezonu yaklaşırken hepimizin kulağına aynı vaatler çalınıyor: “Bir haftada yedi kilo verdiren mucize diyet!” Gelinlik, damatlık ya da şık bir abiyenin içine daha rahat girebilmek için hızlıca kilo vermek kulağa cazip geliyor. Sosyal medya, televizyon ya da arkadaş sohbetlerinde bu tarz diyetler çokça dolaşıyor. Ama gerçek şu: bir haftada yedi kilo verdiren hiçbir diyet sağlıklı değildir. Bu tür yöntemler, kısa vadede tartıda bir şeyler gösterse de uzun vadede hem fiziksel hem de psikolojik ciddi bedeller ödettirir.
Ben bir diyetisyen olarak bu tabloya defalarca şahit oldum. Düğününe sayılı günler kalan gelinler, damatlar ya da davete katılacak yakın arkadaşlarım “Hocam, bir haftada birkaç kilo versem yeter, şu elbisenin içine girmem lazım” diye yanıma geldiler. Kulağa masum gelen bu istek, aslında ciddi sağlık risklerini beraberinde getiriyor. Çünkü insan bedeni bir haftada 7 kilo yağ yakabilecek bir sistem değil. Vücudun biyolojisi buna izin vermiyor. O halde kaybedilen nedir? Su, kas ve mineral… Yani uzun vadede sağlığınızı tehdit eden, sizi yoran değerler.
Bihaber İçerik
Fiziksel Zararlar
- Kaybolan yağ değil, kas ve su
Şok diyetlerle verilen kilonun büyük bölümü aslında yağ değil, su ve kas kaybıdır. Karbonhidratı kısıtladığınızda glikojen depoları boşalır. Glikojen her gramında su tuttuğu için, bu depolar eridiğinde beraberinde bolca su da kaybedilir. Tartıda eksilen rakamın cazibesine kapılırsınız ama gerçek şu ki, kaslarınızdan ve sıvılarınızdan kaybedersiniz. Kas kaybı, metabolizmanızın yavaşlamasına yol açar. Yani kısa vadede birkaç kilo verirsiniz ama uzun vadede yağ depolamaya çok daha yatkın hale gelirsiniz.
- Elektrolit dengesizliği
Vücutta su kaybı beraberinde sodyum, potasyum ve magnezyum gibi hayati minerallerin de kaybına neden olur. Bu mineraller kalp ritminden kas fonksiyonlarına, beyin sağlığından enerji üretimine kadar birçok sistemin çalışmasında rol oynar. Düğün ya da davet günü enerjik görünmek isterken, kendinizi halsiz, başı dönmüş ya da kramplar içinde bulabilirsiniz.
- Bağışıklık sisteminde düşüş
Çok düşük kalorili diyetler bağışıklık hücrelerinin üretimini azaltır. Kısa sürede ciddi kalori kısıtlaması yapan kişiler daha kolay hastalanır, yaraları geç iyileşir, kendilerini sürekli yorgun hisseder. Düğün gününde ışıldamak isterken, burnunuzda mendille dolaşmak hiç de hayal ettiğiniz tablo değil.
- Saç, cilt ve tırnak sorunları
Bir haftada mucize yaratmayı vadeden diyetler genellikle proteinden fakir, vitamin ve minerallerden yoksundur. Bunun bedelini en hızlı saç, cilt ve tırnaklar öder. Saç dökülmeleri, tırnak kırılmaları, ciltte solgunluk ve matlaşma görülür. Halbuki özel bir günde herkesin hayali daha parlak, daha canlı görünmektir.
- Sindirim sorunları
Şok diyetler liften fakirdir. Lif eksikliği kabızlık, şişkinlik ve sindirim sorunlarına yol açar. Bir davet masasında keyifle yemek yemek isterken, sürekli mide ekşimesi ya da bağırsak düzensizliği yaşamak hiç hoş değil.
Psikolojik Zararlar
Şok diyetler yalnızca bedeni değil, psikolojik olarak da hırpalar. Hele ki düğün gibi zaten stresli bir süreçte, baskıcı bir diyet yükün katbekat artmasına neden olur.
- Yemekle bozulmuş ilişki
Yasaklarla dolu listeler, kişinin yemekle olan doğal ilişkisini bozar. “Tatlı yasak, ekmek yasak, meyve bile yasak” derken, kişi adeta yediği her lokmadan suçluluk duymaya başlar. Bu da uzun vadede yeme bozukluklarına zemin hazırlar.
- Yoyo etkisi ve kontrol kaybı
Vücut uzun süreli açlığa tahammül edemez. Birkaç gün aç kaldıktan sonra, beyin “hayatta kal” sinyali gönderir ve kişi kontrolsüzce yemeye başlar. Bu da hızlı kilo alıp verme döngüsüne, yani yoyo etkisine neden olur. Yoyo etkisi, hem metabolizmayı yıpratır hem de özgüveni zedeler.
- Stres, kaygı ve sinirlilik
Kan şekeri dalgalanmaları ruh halini doğrudan etkiler. Açlık ve düşük enerji; sinirlilik, sabırsızlık, unutkanlık ve odaklanma güçlüğü yaratır. Düğün hazırlıklarının zaten yoğun stresine bir de bu eklenince, süreç hem gelin–damat hem de aileler için çok daha zor bir hale gelir.
- Özgüven kaybı
Diyet bozulduğunda kişi kendini başarısız hisseder. “Bende irade yok”, “Ben yapamıyorum” gibi içsel eleştiriler özgüveni yıpratır. Halbuki sorun kişinin iradesinde değil, sağlıksız ve uygulanamaz yöntemlerde.
Sağlıklı Yol Ne Olmalı?
Peki ne yapmalı? Bir özel gün için fit görünmek elbette hepimizin hakkı. Ama bunun yolu sağlıksız şok diyetlerden değil, dengeli ve sürdürülebilir bir yaşam tarzından geçiyor.
- Erken planlama: Eğer düğün ya da özel bir davet varsa, en az 2-3 ay önceden sağlıklı beslenme düzenine geçmek gerekir.
- Gerçekçi hedefler: Bir haftada 7 kilo değil, ayda 2-3 kilo vermek sağlıklı, kalıcı ve sürdürülebilirdir.
- Egzersiz: Düzenli yürüyüş, hafif kardiyo, yoga ya da pilates hem fiziksel görünümü hem de stres yönetimini olumlu etkiler.
- Uyku: Düzenli uyku cilt sağlığı, enerji ve kilo yönetimi için en az beslenme kadar önemlidir.
- Stres yönetimi: Meditasyon, nefes egzersizleri, hobiler bu süreçte yardımcı olur.
- Öz-sevgi: O gün herkes sizin tartıdaki rakamınıza değil, gülümsemenize, enerjinize ve mutluluğunuza bakacak.
Son Söz
Bir haftada yedi kilo verdiren diyetler kulağa cazip gelse de, gerçekte sağlıksız ve sürdürülemezdir. Bu yöntemler kısa vadede sizi daha fit gösterebilir ama uzun vadede bedeninize ve zihninize zarar verir. Düğün, abiye ya da takım elbise telaşıyla sağlığınızı riske atmak, birkaç fotoğraf uğruna yıllarınızı etkileyecek sorunlara yol açabilir.
Unutmayın: hiçbir kıyafet sağlığınızdan değerli değil. Asıl güzellik, sağlıklı beslenmekte, bedeninize iyi bakmakta ve kendinizi sevmekte gizli. O gün ışıldamanızın sırrı aç kalmanızda değil, dengede ve huzurda.
Dyt. Melina Ezgi Tosun
Kaynakça
- National Institutes of Health (NIH). “Very Low-Calorie Diets.”
- American Dietetic Association. “Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Weight Management.”
- World Health Organization (WHO). “Healthy diet: Key facts.”
- Mann T. et al. (2007). Medicare’s Search for Effective Obesity Treatments: Diets Are Not the Answer. American Psychologist.
- Thomas, D. M. et al. (2014). Why do individuals not lose more weight from an exercise intervention at a defined dose? An energy balance analysis. Obesity Reviews.
Diyetisyen Melina Ezgi Tosun, Kıbrıs Sağlık ve Toplum Bilimleri Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümünden yüksek onur derecesi ile mezun olmuştur. Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi’nde Fitness, Pilates ve Yoga eğitmenlik eğitimlerini tamamlamıştır. Ayrıca, çeşitli dil ve iletişim kursları alarak sağlık ve beslenme alanındaki bilgisini genişletmiştir. Meslek hayatında, sağlıklı beslenmeyi sürdürülebilir bir yaşam tarzı haline getirmeyi hedeflemektedir.
