Boyun fıtığı, toplumda oldukça sık görülen ama çoğu zaman yanlış yorumlanan bir hastalıktır. “Boyun fıtığım patladı” ifadesi aslında, omurlar arasındaki diskin dış kılıfının yırtılıp iç kısmındaki jölemsi maddenin sinir köklerine taşması anlamına gelir. Bu durumda hem mekanik bası hem de kimyasal irritasyon ortaya çıkar; bu da şiddetli ağrı, uyuşma ve kas güçsüzlüğüyle kendini gösterir. Bazı durumlarda boyun fıtığı ameliyatı gerekebilir.
Bihaber İçerik
Fıtık Nasıl Patlar ve Neler Olur?
Boyun omurları arasında yer alan diskler, adeta amortisör görevi görür. Uzun süreli duruş bozukluğu, yaşa bağlı dejenerasyon, ağır kaldırma ya da ani hareketlerle bu diskler zayıflar. Dış kısmı yırtıldığında içteki jel dışarı çıkar ve sinir köküne baskı yapar. Bu durum omuzdan kola yayılan ağrıya, ellerde uyuşma veya karıncalanmaya neden olur.
Yapılan bilimsel çalışmalar, bu tabloda yalnızca fiziksel basının değil, diskin sızdırdığı inflamatuvar maddelerin (örneğin TNF, IL-6, prostaglandinler) de rol oynadığını göstermektedir. Bu nedenle fıtığın boyutu küçük olsa bile, ağrı bazen oldukça şiddetli hissedilebilir.
Belirtiler ve Tehlike Sinyalleri
Fıtığın “patlaması” sonrası en sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:
- Boyundan omuza ve kola yayılan ağrı
- Elde uyuşma, karıncalanma
- Kas güçsüzlüğü (örneğin kavrama zorluğu)
- Boyun hareketlerinde sertlik
- İleri olgularda denge bozukluğu veya kol-bacak koordinasyon kaybı
Bu belirtiler, fıtığın hangi sinir köküne baskı yaptığına göre değişir. Örneğin C6 kökü etkilenmişse ağrı başparmağa kadar uzanabilir.
Tedavide İlk Adım: Ameliyatsız Yaklaşımlar
Çoğu boyun fıtığı olgusu, ameliyatsız yöntemlerle kontrol altına alınabilir. Klinik deneyimler ve literatür verileri, hastaların %75–90’ının konservatif tedaviyle düzeldiğini göstermektedir.
Bu tedavi sürecinde amaç, sinir üzerindeki basıyı ve ödemi azaltmaktır. Kullanılabilecek yöntemler:
- İstirahat ve kısa süreli boyunluk kullanımı
- Kas gevşetici ve anti-inflamatuvar ilaçlar
- Fizik tedavi ve traksiyon uygulamaları
- Gerektiğinde epidural steroid enjeksiyonu
Bu yöntemlerle hastaların büyük bölümü birkaç hafta içinde rahatlar. Ancak kas gücü kaybı veya yürüme bozukluğu gibi nörolojik bulgular gelişirse, cerrahi gündeme gelir.
Cerrahi Tedavide Yeni Yaklaşımlar
Günümüzde boyun fıtığı cerrahisi çok daha güvenli ve konforlu hale gelmiştir. Geleneksel yöntem olan Anterior Servikal Diskektomi ve Füzyon (ACDF), yıllardır başarıyla uygulanmaktadır. Bu yöntemde sinir üzerindeki baskı kaldırılır ve omurlar sabitlenir.
Ancak son yıllarda, özellikle minimal invaziv cerrahiler büyük ilerleme göstermiştir. Türkiye’den Aydın ve arkadaşlarının Surgical Neurology dergisinde yayımladıkları 216 hastalık çalışmada, “anterior kontr-lateral mikrodisektomi” tekniğiyle dikkat çekici sonuçlar elde edilmiştir.
Bu yöntemde:
- Cerrahi kesi çok daha küçüktür (yaklaşık 2 cm),
- Kaslar ve bağlar minimum düzeyde ayrılır,
- Disk mesafesi genişletilmez, bu da omurga dengesinin korunmasını sağlar,
- Genellikle füzyon (vida-plak uygulaması) yapılmadan işlem tamamlanır.
Çalışmada hastaların %92’sinde diskin fibrotik iyileşme gösterdiği, yalnızca %1.8’inde disk çökmesi geliştiği bildirilmiştir. Ayrıca operasyon sonrası hiçbir hastada felç ya da kötüleşme izlenmemiştir. Özellikle yumuşak (soft) disk hernilerinde sonuçlar “mükemmel” düzeyde olmuştur.
Bu minimal invaziv yaklaşım sayesinde:
- Daha az doku hasarı
- Daha az ağrı ve yutma güçlüğü
- Erken taburculuk (24 saat içinde)
- Hızlı günlük yaşama dönüş mümkündür.
Yani artık boyun fıtığı ameliyatları, eskiye kıyasla çok daha konforlu ve güvenli hale gelmiştir.
Ameliyat Sonrası Süreç
Modern tekniklerde hastalar genellikle ameliyattan birkaç saat sonra ayağa kalkabilir. Boyunluk ihtiyacı çoğu zaman olmaz. Yaklaşık 2 hafta içinde günlük aktivitelere dönülebilir.
Fizyoterapi ile boyun kaslarının güçlendirilmesi, tekrar fıtık gelişme riskini azaltır.
Aydın ve ark.’nın çalışmasında da hastalar 18 ay boyunca izlenmiş; radikülopatisi olan hastaların %90’ında ağrı tamamen geçmiştir. Uzun süredir kas güçsüzlüğü olan az sayıda hasta, fizyoterapiyle tam iyileşmiştir.
Sonuç: Korkulacak Değil, Tedavi Edilebilir Bir Durum
“Boyun fıtığı patladı” ifadesi her ne kadar ürkütücü gelse de, modern tıpta hem ilaçla hem de minimal invaziv cerrahiyle oldukça başarılı sonuçlar alınmaktadır.
Erken tanı, uygun tedavi ve doğru cerrahi teknik seçimiyle hastaların büyük çoğunluğu tamamen sağlığına kavuşur.
Unutmayın:
Boyun fıtığı zamanla ilerleyebilir ama erken müdahaleyle tamamen kontrol altına alınabilir. Ağrı, uyuşma veya güç kaybı hissettiğinizde bir beyin ve sinir cerrahına başvurmak en doğru adımdır. Medikal tedavi dirençli ağrı ve güç kaybı olması durumunda boyun fıtığı ameliyatı gerekebilir.
İlginizi çekebilir: Kubital Tünel Ameliyatı
Bihaber.tr – Güvenilir ve Tarafsız Haber Platformu
Bihaber.tr, dünyanın dört bir yanından en güncel ve tarafsız haberleri sunan bağımsız bir medya platformudur. Hızlı ve doğru bilgiye erişim için en güvenilir kaynağınız.
