Artık herkes gülen emojiyle kavga ediyor. Peki bu işin sonu nereye varacak?
Emoji, sadece bir simge mi? Yoksa dijital çağın en kısa ama en etkili ifade biçimi mi? Cevap, tam da bu iki uç arasında sallanıyor. 😊 ile başlatılan bir mesaj, günümüzün dijital ilişkilerinde hem samimiyetin hem de yanlış anlaşılmanın kaynağı olabiliyor.
Bihaber İçerik
Dijital Jest ve Mimik: Emojiler Neyi Temsil Ediyor?
İletişim tarihinde simgeler her zaman vardı. Ancak bugün, ekranlarımızın köşesinde duran sarı suratlar, bu sembollerin en güncel ve en yaygın hali. Beden dilinin dijital karşılığı gibi düşünülen emojiler, konuşmalara duygu, ton ve bağlam katıyor. Ama sadece o kadar mı?
Bir göz kırpan emoji 😉 bazıları için şaka, bazıları için flört. Bir ters yüz 🙃, birileri için şımarıklık, bir başkası için pasif agresiflik. Bu belirsizlik emojileri anlamlı kılarken aynı zamanda iletişimi karmaşıklaştırıyor.
💬 Gülücükle Gelen Kriz: X Platformundaki “😄” Tartışması
Geçtiğimiz ay X (eski adıyla Twitter) platformunda bir kullanıcı, bir kamu kurumunun attığı açıklamaya “😄” emojisiyle yanıt verdi. Takipçilerden biri hemen altına şöyle yazdı: “Ciddi bir konuya gülen emoji koymak neyin kafası?” Gülücük, alay olarak algılandı. Emoji sahibi açıklama yapmaya çalıştı: “Dalga geçmedim, ironi yapmadım. Sadece naif buldum.” Ama olan olmuştu. Dijital kamusal alanda bir “gülücük” kavgası daha çıkmıştı.
Bu örnek, sadece bir dijital anekdot değil; aynı zamanda emojilerin kamusal anlamda nasıl bir “yorum savaşına” dönüşebildiğini gösteriyor.
Niyet Okuma Çağı: Bir Emojiyle Suçlanmak
Bugün bir emojiyle “alaycı”, bir başka emojiyle “ciddiyetsiz” ya da “taraflı” ilan edilmek mümkün. Sadece bireyler değil, kurumlar da bu iletişim krizinden payını alıyor. Belediyelerin sosyal medya hesaplarında kullanılan kalp, göz kırpma ya da el sallama gibi emojiler, artık sadece bir iletişim tercihi değil; ideolojik pozisyon göstergesi gibi okunuyor.
Geçtiğimiz aylarda bir belediyenin attığı “Günaydın 🌞” tweet’i bile tartışma yaratmıştı. Güneş emojisinin “pozitivist bir üstünlük” gösterdiği, “ideolojik bir mutlu olma çağrısı” içerdiği yorumları yapıldı.
Belki de haklılar. Belki de abartıyoruz. Ama kesin olan bir şey varsa, artık sadece yazdıklarımız değil, eklediğimiz simgeler de kimliğimizin, niyetimizin ve ideolojimizin temsili haline geldi.
Emoji Kullanmayanlar: Soğuk, Ciddi ve Mesafeli
Emoji kullanmak bir tercihten öteye geçti; artık bir iletişim biçimi. Kullanmadığınızda bile bir şey söylüyorsunuz. Özellikle gençler arasında “tek kelime, sıfır emoji” yazmak, “sert, ciddi ya da mesafeli” algısıyla okunabiliyor. Hatta bazıları bunu “pasif agresif” olarak bile değerlendiriyor.
Bir arkadaş grubunda birine “harika olmuş” dediğinizde, yanına 🎉 ya da 👏 eklemediyseniz, gerçekten samimi olup olmadığınız sorgulanabiliyor.
Peki Ne Yapmalı? Anlam, Simgenin Ötesinde…
İletişim, yalnızca sembollerle kurulmaz. Asıl mesele, o sembollerin kullanıldığı bağlamda yatar. Yani bir gülücük, kimi zaman “sevgi”, kimi zaman “kinaye” olabilir. Aslında sorun emojide değil, onu kimin, nerede, ne zaman ve nasıl kullandığında.
Belki de yapmamız gereken şey, dijital iletişimde de tıpkı yüz yüze iletişimde olduğu gibi bağlama, tona ve niyete dikkat etmek. Çünkü karşımızdakini yalnızca bir sarı suratla anlamaya çalışmak, yüzünü görmeden yargılamak gibidir.
😊 Emojiyle İletişimin 5 Altın Kuralı
📌 1. Bağlamı Göz Ardı Etme
Aynı emoji, farklı ortamlarda bambaşka şeyler ifade edebilir. Kurumsal bir e-posta ile yakın bir arkadaş sohbetinde kullandığın emoji aynı etkiyi yaratmaz. Konuşmanın tonuna, yerine, zamanına dikkat et.
📌 2. Herkesin “Emoji Lisanı” Farklıdır
Bazısı “😄” gülücüğünü pozitif bulur, bazısı dalga geçmek gibi okur. Tanımadığın ya da iletişim diline hâkim olmadığın biriyle konuşurken, emojiler konusunda temkinli olmak akıllıca olabilir.
📌 3. Fazla Emoji, Mesajın Ciddiyetini Gölgeleyebilir
Bir mesajı 👏👏🎉🔥😎 şeklinde süslemek bazen samimiyetten çok “anlatım bozukluğu” etkisi yaratır. Az ve öz emoji, daha net bir izlenim bırakır.
📌 4. Emoji Kullanmamak da Bir Mesajdır
Hiç emoji koymamak, soğuk veya mesafeli bir dil gibi algılanabilir. Ama bu her zaman olumsuz bir şey değildir. Bazen ciddiyet, bazen netlik ifade eder. Önemli olan bu “dilsizliğin” bilinçli mi, yoksa unutulmuş bir alışkanlık mı olduğudur.
📌 5. Emojiyi Niyetle Değil, Etkiyle Tart
Senin niyetin şaka bile olsa, karşındaki bunu tehdit, aşağılama ya da ciddiyetsizlik olarak algılayabilir. İletişimde sorumluluk sadece gönderenin değil, alanın da yorum gücündedir. Ama bir adım geri çekilip “bu emoji karşıda nasıl okunur?” diye sormak çoğu iletişim kazasını engeller.
Küçük Simgeler, Büyük Anlamlar
Emojiler dijital çağın minyatür jest ve mimikleri. Bazen bir selam, bazen bir sitem. Ama her zaman bir anlam taşıyorlar. Bu anlam, tek başına bir emojide değil; bizim yüklediğimiz duygularda gizli.
İletişimi kolaylaştıran bu renkli simgelerle, iletişimi karmaşıklaştırmak bizim elimizde. Ne kadar doğru okur, ne kadar dikkatli kullanırsak; o kadar iyi anlaşırız. Yoksa bir gün hepimiz “yanlış emoji kullandı” diye linç edilebiliriz.
Zuhal Sönmezer İstanbul’da doğmuştur. 2008 yılında Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümünden mezun olmuştur. 2020 yılında İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nden ve aynı yıl İstanbul Üniversitesi Adalet Bölümü’nden mezun olmuştur. Sönmezer aynı zamanda İstinye Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde Öğretim Görevlisi olarak görev almaktadır. Sönmezer aynı zamanda medya ve iletişim temalı akademik sempozyum ve programlarda konuşmacı ve düzenleyici olarak yer almaktadır.
